Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesi ile Doğan Tazminat Hakkı
İş Kanunu’nun 24. maddesine göre, işçinin ücretinin tamamen veya kısmen ödenmemesi, haklı fesih nedenidir. Bu durumda işçi, iş sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir.
İşçinin ücretinin asgari ücretten gösterilmesi, ücretin tamamen veya kısmen ödenmemesi ile aynı sonucu doğurur. Bu nedenle, maaşı asgari ücretten gösterilen işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.
Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesinin Nedenleri
İşverenin, maaşı asgari ücretten göstermesinin birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- İşveren, işçinin gerçek ücretini saklamak veya vergi kaçırmak isteyebilir.
- İşveren, işçiyi işe alırken daha düşük bir ücret teklif etmiş olabilir, ancak işçinin işvereni ikna etmesi için daha yüksek bir ücret gösterilebilir.
- İşveren, işçinin kıdem tazminatı veya diğer tazminat haklarını azaltmak isteyebilir.
Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesinin Tespiti
Maaşın asgari ücretten gösterilip gösterilmediğinin tespiti için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
- İşçinin bordrosu ve işveren tarafından SGK’ya bildirilen ücretler karşılaştırılabilir.
- İşçinin iş yerindeki çalışma koşulları ve yaptığı iş göz önünde bulundurulabilir.
- İşçinin benzer pozisyondaki diğer işçilerin aldığı ücretler araştırılabilir.
Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesinin Sonuçları
Maaşı asgari ücretten gösterilen işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır. Bunun yanı sıra, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra doğan diğer alacakları da talep edebilir. Bu alacaklar şunlardır:
- İşçilik alacakları (ücret, fazla mesai, hafta tatili, bayram tatili, yıllık izin ücreti gibi)
- İhbar tazminatı
- İş güvencesi tazminatı
- Fazla mesai, hafta tatili ve bayram tatili alacakları
- Yıllık izin ücreti
Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesi Durumunda Yapılması Gerekenler
Maaşı asgari ücretten gösterilen işçinin yapması gereken ilk şey, bu durumu ispatlamaktır. İşçinin, bu durumu ispatlamak için bordrosu, işveren tarafından SGK’ya bildirilen ücretler, iş yerindeki çalışma koşulları ve yaptığı iş gibi delilleri kullanması gerekir.
İşçinin, maaşı asgari ücretten gösterildiğini ispatladıktan sonra, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkına sahiptir. İşçinin, iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini işverene yazılı olarak bildirmesi gerekir.
İş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçi, kıdem tazminatına hak kazanır. İşçinin, kıdem tazminatını almak için işverene başvurması gerekir. İşveren, kıdem tazminatını ödemezse, işçi, kıdem tazminatı alacağına ilişkin ilamını aldıktan sonra, icra yoluyla tazminatını tahsil edebilir.
Maaşın Asgari Ücretten Gösterilmesi Durumunda Dava Açılması
Maaşı asgari ücretten gösterilen işçi, işverene karşı dava açabilir. İşçinin, dava açabilmesi için öncelikle iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi gerekir. İş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğine ilişkin ilamını aldıktan sonra, işçi, işverene karşı kıdem tazminatı, işçilik alacakları, ihbar tazminatı, iş güvencesi tazminatı ve fazla mesai, hafta tatili ve bayram tatili alacakları gibi alacaklarına ilişkin dava açabilir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay, maaşı asgari ücretten gösterilen işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı olduğuna ilişkin birçok karar vermiştir. Bu kararlardan bazıları şunlardır:
- “İşçinin ücretinin asgari ücretten daha düşük gösterilmesi, işçinin ücretinin tamamen veya kısmen ödenmemesi ile aynı sonucu doğurur. Bu nedenle, maaşı asgari ücretten gösterilen işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2016/17662, K. 2017/228