Tazminat alarak işten ayrılma şartları
İşçilik hukukunda, bir işçinin iş sözleşmesini haklı veya haksız nedenle feshetmesi durumunda, işverene karşı tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Bu tazminatlardan en önemlisi olan kıdem tazminatı, işçinin işverene bağlı olarak çalıştığı her tam yıl için, son 30 günlük brüt ücreti üzerinden hesaplanmaktadır.
Kıdem tazminatı alabilmek için gerekli şartlar
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin iş sözleşmesini haklı veya haksız nedenle feshetmesi gerekmektedir. İşçinin iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı alabilmesi için belirli şartlara uyması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
- İşçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl kesintisiz çalışması gerekmektedir.
- İşçinin iş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmemiş olması gerekmektedir.
İşçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl kesintisiz çalışması
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl kesintisiz çalışması gerekmektedir. Bu süre, işçinin aynı işverenin farklı işyerlerinde çalışması halinde de geçerlidir. Örneğin, bir işçi aynı işverenin İstanbul ve Ankara’daki işyerlerinde kesintisiz olarak iki yıl çalışmışsa, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
İşçinin iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması
Kıdem tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi olarak çalışan işçiler için geçerlidir. Belirli süreli iş sözleşmesi, belirli bir süre için veya belirli bir işin tamamlanması için yapılan iş sözleşmesidir. Örneğin, bir işçinin bir yıllığına veya bir inşaatın tamamlanması için yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Bu tür iş sözleşmelerinde çalışan işçiler, kıdem tazminatı alma hakkına sahip değildir.
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmemiş olması
Kıdem tazminatı alabilmek için işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmemiş olması gerekmektedir. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, işverene karşı tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Ancak, bu tazminat kıdem tazminatı değildir. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme nedenleri şunlardır:
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı
- İşverenin işçinin kişiliğini zedeleyici davranışı
- İşverenin işçiyi işe alma sırasında verdiği sözlere uymaması
- İşverenin işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi
İşçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiş olsa bile kıdem tazminatı alabilir
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmiş olması durumunda, kıdem tazminatı alabilmesi için belirli şartlara uyması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmesini feshetmeden önce işverene ihtar etmesi gerekmektedir.
- İşçinin iş sözleşmesini feshetmeden önce işverenin ihtarına rağmen davranışını değiştirmemesi gerekmektedir.
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin iş sözleşmesini feshettiği tarihteki brüt ücreti esas alınmaktadır.
İşçi kendi isteğiyle işten ayrılsa da kıdem tazminatı alabilir
Kural olarak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Ancak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesinde, bazı istisnai durumlarda işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda da kıdem tazminatı alma hakkı bulunduğu düzenlenmiştir. Bu istisnai durumlar şunlardır:
- İşçinin 50 yaşını doldurması ve en az 25 yıl kıdemi olması
- İşçinin kadın olması ve evlenmesi
- İşçinin erkek olması ve evlat edinmesi
- İşçinin askerlik görevini yapması
- İşçinin işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi için haklı nedenlerin bulunması
İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin iş sözleşmesini feshettiği tarihteki brüt ücreti esas alınmaktadır.
İşçinin iş sözleşmesini feshederken dikkat etmesi gereken hususlar
İşçi, iş sözleşmesini feshetmeden önce aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekmektedir