Emekli Çalışan Tazminat Alabilir Mi?
Giriş
İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, iş sözleşmesi belirli veya belirsiz süreli olsun, işçinin ister kendi isteği ile, ister işverenin iradesi ile, ister üçüncü bir kişinin iradesi ile iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye kıdem tazminatı ödenir. Bu maddeden de anlaşılacağı üzere, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye ödenen bir tazminattır.
Peki, emekli çalışan tazminat alabilir mi? Bu sorunun cevabı, emeklilik öncesi ve sonrası olmak üzere iki şekilde ele alınmalıdır.
Emeklilik Öncesi
İş Kanunu’nun 14. maddesine göre, emeklilik nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye kıdem tazminatı ödenir. Bu durumda, işçinin emeklilik şartlarını sağlaması ve iş sözleşmesini emeklilik nedeniyle feshetmesi gerekir.
Örneğin, bir işçinin 25 yıllık sigortalılık süresi ve 50 yaşını doldurması halinde emeklilik şartlarını sağlamış sayılır. Bu işçi, emeklilik şartlarını sağladıktan sonra iş sözleşmesini emeklilik nedeniyle feshederse, işverene kıdem tazminatı talebinde bulunabilir.
Emeklilik Sonrası
Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçinin kıdem tazminatı hakkı, emeklilik öncesi çalışma süresiyle sınırlıdır. Yani, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçinin, emeklilik öncesi çalışmasına ilişkin kıdem tazminatı hakkı devam eder.
Ancak, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçinin, emekli olduktan sonraki çalışmasına ilişkin kıdem tazminatı hakkı yoktur.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Hesaplaması
Emekli çalışanın kıdem tazminatı, emeklilik öncesi çalışma süresine ve son ücretine göre hesaplanır.
Emeklilik öncesi çalışma süresi, emekli olduktan önceki işyerinde çalışılan süredir. Bu süre, işçinin SGK’ya bildirilen fiili hizmet süresi olarak hesaplanır.
Son ücret, işçinin emeklilik tarihindeki brüt ücretidir.
Emekli çalışanın kıdem tazminatı, aşağıdaki formül ile hesaplanır:
Kıdem tazminatı = Çalışma süresi * Son ücret * 1/30
Örneğin, bir işçinin emeklilik öncesi 15 yıllık fiili hizmet süresi ve emeklilik tarihindeki brüt ücreti 10.000 TL ise, işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanır:
Kıdem tazminatı = 15 * 10.000 * 1/30 = 5.000 TL
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Süresi
Emekli çalışanın kıdem tazminatı süresi, emeklilik öncesi çalışma süresine göre hesaplanır. Bu süre, en az bir yıldır.
Örneğin, bir işçinin emeklilik öncesi 15 yıllık fiili hizmet süresi varsa, işçinin kıdem tazminatı süresi en az 15 yıldır.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Zamanaşımı
Emekli çalışanın kıdem tazminatı hakkı, 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre, kıdem tazminatı talebinin işverene yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren başlar.
Emekli Çalışanın Kıdem Tazminatı Talebi
Emekli çalışan, kıdem tazminatı talebini işverene yazılı olarak bildirmelidir. Talep, işçinin emeklilik tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde yapılmalıdır.
Talep, aşağıdaki bilgileri içermelidir:
- İşçinin adı ve soyadı
- İşverenin adı ve soyadı
- İşyerinin adı ve adresi
- İş sözleşmesinin sona erme tarihi
- Çalışma süresi
- Son ücret
İşveren, talep üzerine işçiye kıdem tazminatını en geç 30 gün içinde ödemekle yükümlüdür.
Sonuç
Emekli çalışanın kıdem tazminatı hakkı, emeklilik öncesi çalışma süresine ve emeklilik sonrası çalışma süresine göre farklılık gösterir.
Emeklilik öncesi çalışma süresine ilişkin kıdem tazminatı hakkı, emeklilik şartlarını sağlaması ve iş sözleşmesini emeklilik nedeniyle feshetmesi halinde işçiye aittir.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçinin, emeklilik öncesi çalışmasına ilişkin kıdem tazminatı hakkı devam eder. Ancak, emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden