Kendi İsteğiyle İşten Ayrılma ve Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin belirli bir nedenle sona ermesi durumunda işçiye ödenen bir tazminat türüdür. İş sözleşmesinin sona ermesi, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, işveren tarafından işçinin iş akdinin feshi, işçinin işverene karşı haklı bir nedene dayanarak fesih yapması, işverenin işçiye karşı haklı bir nedene dayanarak fesih yapması, iş sözleşmesinin sona ermesi gibi nedenlerle olabilir.
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılma
İşçi tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi, istifa olarak adlandırılmaktadır. İstifa, işçinin kendi isteğiyle iş sözleşmesini sona erdirmesidir. İstifa, iş sözleşmesinin sona ermesi için geçerli bir neden olarak kabul edilmez. Bu nedenle, istifa eden işçinin kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır.
İstifa Eden İşçinin Kıdem Tazminatı Alabileceği Durumlar
İş Kanunu’nun 17. maddesinde, istifa eden işçinin kıdem tazminatı alabileceği durumlar şu şekilde düzenlenmiştir:
- Kadın işçiler, evlilik nedeniyle işten ayrılırlarsa, çalışma süresine bakılmaksızın kıdem tazminatına hak kazanırlar.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi, işveren tarafından haksız olarak gerçekleştirilmişse, işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir.
- İşçinin iş sözleşmesinin feshi, işveren tarafından haklı olarak gerçekleştirilmişse, ancak işçinin haklı bir nedene dayanarak fesih hakkı varsa, işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Kadın İşçilerin Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılması
Kadın işçiler, evlilik nedeniyle işten ayrılırlarsa, çalışma süresine bakılmaksızın kıdem tazminatına hak kazanırlar. Bu hak, işçinin evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi halinde geçerlidir.
İşverenin Haklı Olarak Fesih Yapması
İşveren, işçinin iş sözleşmesini, işçinin iş ahlakına ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması, işverenin emir ve talimatlarına uymaması, işyerinde düzeni bozması, işverene veya işyerine zarar vermesi gibi nedenlerle haklı olarak feshedebilir. İşverenin haklı olarak fesih yapması halinde, işçi kıdem tazminatı alamaz.
İşçinin Haklı Nedene Dayanarak Fesih Yapması
İşçi, işverenin iş sözleşmesinin şartlarına uymaması, işçinin ücretini veya diğer haklarını ödememesi, işçiye mobbing veya ayrımcılık yapması gibi nedenlerle haklı olarak iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin haklı bir nedene dayanarak fesih yapması halinde, işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir.
İşçinin Haklı Nedene Dayanarak Fesih Yapabilmesi İçin Gerekli Koşullar
İşçinin haklı bir nedene dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi için, aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir:
- İşverenin davranışı, işçinin iş sözleşmesinin devamını çekilmez hale getirmelidir.
- İşçinin iş sözleşmesini feshetmesi, makul bir süre içerisinde olmalıdır.
- İşçinin iş sözleşmesini feshetmesi, haklı nedene dayalı olmalıdır.
İşçinin haklı bir nedene dayanarak iş sözleşmesini feshedebilmesi için, bu koşulların gerçekleştiği hususunda somut delillerle ispatlaması gerekir.
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı her tam yıl için, son 30 günlük brüt ücretinin 30’da birinden hesaplanmaktadır. Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde çalıştığı tam yıl sayısına göre hesaplanmaktadır.
Örneğin, bir işçi 10 yıl boyunca bir işyerinde çalışmışsa, kıdem tazminatı 10 yıllık süreye göre hesaplanacaktır. Bu işçinin kıdem tazminatı, son 30 günlük brüt ücretinin 30’da birinden 10 katıdır.
Kıdem Tazminatı Talep Yolları
İşçi, kıdem tazminatını işverenden talep edebilir. İşveren, kıdem tazminatını ödemekten kaçınırsa, işçi, kıdem tazminatı için dava açabilir.
İş