Kendi Kendine İşten Ayrılırsam Tazminat Alabilir miyim?
Türkiye’de iş hukukuna göre, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda, kıdem tazminatı alamamaktadır. Kıdem tazminatı, işçinin işverene vermiş olduğu emek karşılığında aldığı bir tazminattır. İşçi, işveren tarafından işten çıkarılmadığı sürece, kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmamaktadır.
Ancak, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda dahi, haklı bir nedenin varlığı halinde kıdem tazminatı alabilmesi mümkündür. İş Kanunu’nun 24. maddesinde, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı düzenlenmiştir.
Haklı neden, işçinin işverene karşı olan yükümlülüklerini yerine getiremeyecek derecede ağır bir durumdur. Bu durum, işçinin kişilik haklarının ihlali, iş güvenliğinin sağlanmaması, ücret ve diğer haklarının ödenmemesi gibi nedenlerden kaynaklanabilir.
İşçinin haklı bir nedenle işten ayrıldığını iddia etmesi halinde, bu iddiasını ispatlaması gerekmektedir. İşçinin haklı nedenini ispatlayabilmesi için, işyerinde yaşanan olayları ve koşullarını belgelendirmesi faydalı olacaktır.
İşçinin haklı nedenle işten ayrıldığını ispatlaması halinde, işveren işçiye kıdem tazminatı ödemek zorundadır. İşveren, işçiye kıdem tazminatını ödemediği takdirde, işçi iş mahkemesine dava açarak kıdem tazminatını talep edebilir.
Haklı Fesih Nedenleri
İş Kanunu’nun 24. maddesinde haklı fesih nedenleri şu şekilde sayılmıştır:
- İşverenin işçinin kişilik haklarını ihlal etmesi,
- İşverenin işçinin ücret ve diğer haklarını ödememesi,
- İşverenin işçiyi mobbinge maruz bırakması,
- İşverenin işçiyi işini yapmaması için tehdit etmesi,
- İşverenin işçiyi işyerinden uzaklaştırması,
- İşverenin işçiyi aşağılaması veya hakaret etmesi,
- İşverenin işçiyi işyerinde cinsel tacize maruz bırakması,
- İşyerinde güvenli çalışma koşullarının sağlanmaması,
- İşyerinde çalışma koşullarının ağırlaşması,
- İşyerinde işin durması,
- İşverenin işçiyi işyerinde fazla çalıştırması,
- İşverenin işçiyi işyerinde ücretsiz çalıştırması.
Bu nedenlerden herhangi birinin varlığı halinde, işçi haklı bir nedenle işten ayrılabilir ve kıdem tazminatı talep edebilir.
İstifa Dilekçesi
İşçi, işyerinden ayrılması durumunda, işverene bir dilekçe ile istifasını bildirmelidir. Bu dilekçede, işçinin ayrılış tarihi ve haklı neden varsa bu neden belirtilmelidir.
İşveren, işçinin istifa dilekçesini aldıktan sonra, işçiye kıdem tazminatını ödemek zorundadır. İşveren, kıdem tazminatını ödemediği takdirde, işçi iş mahkemesine dava açarak kıdem tazminatını talep edebilir.
İhbar Tazminatı
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmediği takdirde, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İhbar tazminatı, işçinin kıdem süresine göre hesaplanmaktadır.
İşçinin kıdem süresi 6 aydan az ise, ihbar tazminatı olarak 30 günlük ücreti ödenir. İşçinin kıdem süresi 6 ay ile 1 yıl arasında ise, ihbar tazminatı olarak 30 günlük ücretin yarısı ödenir. İşçinin kıdem süresi 1 yıldan fazla ise, ihbar tazminatı olarak 30 günlük ücretin tamamı ödenir.
İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi halinde, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.
Sonuç
Kural olarak, kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alamamaktadır. Ancak, işçinin haklı bir nedeninin varlığı halinde, kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır. İşçinin haklı nedenini ispatlayabilmesi için, işyerinde yaşanan olayları ve koşullarını belgelendirmesi faydalı olacaktır.