Tazminat Alma Şartları
İşçilik hakları, işçilerin işverene karşı sahip oldukları haklardır. Bu haklar, işçilerin işyerinde güvenceli ve sağlıklı bir şekilde çalışmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. İşçilik haklarından biri de tazminat hakkıdır.
Tazminat, işçinin iş akdinin sona ermesi durumunda işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken bir miktar paradır. Tazminat, işçinin işyerinde geçirdiği süre, kazancı ve işten ayrılma gerekçesi gibi faktörlere göre hesaplanır.
Türkiye’de işçilerin tazminat alma hakları, 4857 sayılı İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu Kanuna göre, işçilerin tazminat alma hakları şu şekildedir:
- Kıdem tazminatı: İşçinin işverenin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş akdinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminattır.
- İhbar tazminatı: İşçinin iş akdinin işveren tarafından feshedilmesi durumunda, işçinin işverene bildirimde bulunması gereken sürenin, işveren tarafından işçiye ödenen tazminattır.
- Yıllık izin ücreti: İşçinin işverene karşı sahip olduğu yıllık izin hakkının, iş akdinin sona ermesi durumunda işçiye ödenen tazminattır.
- Eşitlik tazminatı: İşverenin, işçiye eşit davranma borcuna aykırı davranması durumunda işçiye ödenen tazminattır.
- Haksızlık tazminatı: İşverenin, işçinin kişilik haklarını veya malvarlığını ihlal etmesi durumunda işçiye ödenen tazminattır.
Kıdem Tazminatı Alma Şartları
Kıdem tazminatı, işçinin işverenin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş akdinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminattır.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- İşçinin iş akdinin aynı işverenin işyerinde en az bir yıl sürmüş olması gerekir.
- İş akdinin işveren tarafından haksız bir şekilde feshedilmesi gerekir.
İş akdinin haksız bir şekilde feshedilmesi, işverenin işçiye geçerli bir neden göstermeden veya işçinin haklı nedenle feshi nedeniyle iş akdini feshetmesidir.
İş akdinin haksız bir şekilde feshedildiğinin kabul edilebilmesi için, işverenin feshinde geçerli bir nedenin olmaması veya işçinin haklı nedenle feshi nedeniyle iş akdini feshetmesi gerekir.
Geçerli neden: İşverenin, işçiyi işten çıkarması için haklı bir nedeninin olmasıdır. İşverenin haklı nedenleri, İş Kanunu’nda sayılmıştır. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- İşçinin iş sözleşmesinde belirtilen işyerinde veya o işyerinin şubelerinde çalışamayacak bir duruma gelmesi
- İşçinin işini sürekli yapmasına engel olacak sağlık kurulu raporu alması
- İşçinin işverene veya işyerine zarar vermesi
- İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması
Haklı neden: İşçinin, işverenin iş akdini haksız bir şekilde feshetmesi nedeniyle iş akdini feshetmesidir. İşçinin haklı nedenleri, İş Kanunu’nda sayılmıştır. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- İşverenin işçiye eşit davranma borcuna aykırı davranması
- İşverenin işçinin kişilik haklarını veya malvarlığını ihlal etmesi
- İşverenin işçiyi işten çıkarması için geçerli bir nedeninin olmaması
Kıdem Tazminatı Hesaplanması
Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl için brüt maaşının 30 günlük tutarı kadardır. Örneğin, asgari ücretle 10 yıldan beri çalışan bir kimsenin iş akdine 01.03.2023 tarihinde haksız bir şekilde son verildiğini varsayalım. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı tutarı, 10 yıl x asgari ücret x 30 gün = 30.000 TL olacaktır.
Kıdem Tazminatı Ödenmesi
Kıdem tazminatı, işveren tarafından işçinin işten ayrıldığı tarihte ödenmesi gerekir. İşveren, kıdem tazminatını ödemediği takdirde, işçi iş mahkemesine başvurarak kıdem tazminatını alabilir.
**İ