Tazminat Davası Nedir?
Tazminat davası, bir kişinin hukuka aykırı bir eylem veya işlem nedeniyle uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür. Tazminat davası, zarar gören kişinin uğradığı zararın karşılığını elde etmesi ve haksızlık giderilmesi için önemli bir hukuki yoldur.
Tazminat Davalarının Türleri
Tazminat davaları, zararın kaynağına göre iki ana başlıkta incelenebilir:
- Haksız fiil nedeniyle tazminat davaları
- Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davaları
Haksız Fiil Nedeniyle Tazminat Davaları
Haksız fiil, hukuka aykırı ve kusurlu bir eylem veya işlem sonucunda başka bir kişiye zarar verilmesidir. Haksız fiil nedeniyle tazminat davası, haksız fiile uğrayan kişinin, haksız fiili işleyen kişiden uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesini talep ettiği dava türüdür.
Haksız fiil nedeniyle tazminat davasının açılabilmesi için aşağıdaki şartların varlığı gerekir:
- Hukuka aykırılık: Haksız fiil, hukuka aykırı bir eylem veya işlem olmalıdır. Hukuka aykırılık, bir davranışın hukuk düzenince yasaklanmış olması veya hukuk düzeninin öngörülen bir sonucun gerçekleşmesini engellemesidir.
- Kusur: Haksız fiilin faili, kusurlu olmalıdır. Kusur, bir kişinin eylem veya işleminin hukuka aykırılığının farkında olması ve onu gerçekleştirmesidir.
- Zarar: Haksız fiil nedeniyle, zarar gören kişide maddi veya manevi bir zarar meydana gelmiş olmalıdır.
Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tazminat Davaları
Sözleşme, iki veya daha fazla kişinin karşılıklı olarak birbirleri üzerine yüklendikleri hak ve borçlara ilişkin anlaşmadır. Sözleşmeye aykırılık, sözleşmede yer alan hükümlere aykırı davranılmasıdır. Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davası, sözleşmeye aykırı davranan kişinin, sözleşmeye uymayan diğer kişiden uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesini talep ettiği dava türüdür.
Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davasının açılabilmesi için aşağıdaki şartların varlığı gerekir:
- Sözleşmenin varlığı: Tazminat davasının konusu olan sözleşmenin varlığı gerekir.
- Sözleşmeye aykırılık: Sözleşmenin bir tarafının, sözleşmede yer alan hükümlere aykırı davranması gerekir.
- Zarar: Sözleşmeye aykırılık nedeniyle, zarar gören kişide maddi veya manevi bir zarar meydana gelmiş olmalıdır.
Tazminat Davalarında Tazmin Edilen Zararlar
Tazminat davalarında tazmin edilen zararlar, maddi zararlar ve manevi zararlar olmak üzere iki ana başlıkta incelenebilir.
Maddi Zararlar
Maddi zararlar, bir kişinin malvarlığındaki eksilmeyi ifade eder. Maddi zararlar, doğrudan zararlar ve dolaylı zararlar olmak üzere iki alt başlıkta incelenebilir.
- Doğrudan zararlar: Bir haksız fiil veya sözleşmeye aykırılık nedeniyle doğrudan oluşan zararlardır. Örneğin, bir trafik kazasında aracı hasar gören kişinin uğradığı zarar, doğrudan zarardır.
- Dolaysız zararlar: Bir haksız fiil veya sözleşmeye aykırılık nedeniyle dolaylı olarak oluşan zararlardır. Örneğin, bir trafik kazasında yaralanan kişinin tedavi masrafları, dolaylı zarardır.
Manevi Zararlar
Manevi zararlar, bir kişinin kişilik değerlerinde meydana gelen zararlardır. Manevi zararlar, ölüm, yaralanma, hakaret, kişilik haklarının ihlali gibi durumlarda meydana gelebilir. Manevi zararların tespiti ve tazmini, somut olayın özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir.
Tazminat Davalarının Süresi
Tazminat davalarının süresi, dava konusuna göre değişkenlik gösterebilir. Haksız fiil nedeniyle tazminat davalarında, zarar gören kişi, zararı ve zararın failini öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açabilir. Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davalarında ise, zarar gören kişi, sözleşmenin ihlal edildiğini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açabilir.
Tazminat Davalarının Açılması
Tazminat davaları, asliye hukuk mahkemelerinde açılır. Dava dilekçesinde, davacı, davalı, dava konusu, talepler ve deliller açıkça belirtilmelidir. Dava dilekçesine, davayı ispatlayan belgelerin de eklenmesi gerekir